हरभरा बीज प्रक्रिया कशी करावी व कोणते औषध वापरावे

Question

Nikhil Raj · Answer

हरभरा (चना) बीज प्रक्रिया केल्याने बीजांची चांगली उगवण क्षमता, तणाव प्रतिकार, आणि रोग-कीड यांच्यापासून संरक्षण मिळते. बीज प्रक्रिया करण्यासाठी पुढील पद्धती आणि औषधे वापरता येतात:

हरभरा बीज प्रक्रिया पद्धत:
बीज शुद्धीकरण: सर्वप्रथम, बीज निवडावे. खराब, तुटलेली किंवा रोगग्रस्त बीज काढून टाकावीत.

फंगीसाइडने प्रक्रिया:
थायरम 75 WP किंवा कार्बेन्डाझिम 50 WP (2 ते 3 ग्रॅम प्रति किलो बीज) यापैकी एक फंगीसाइड वापरावी.
बीजांवर हे फंगीसाइड लावून 30 मिनिटे सुकू द्यावे. हे बीज मुळांच्या रोगांपासून संरक्षण करते.

जैविक प्रक्रिया:
ट्रायकोडर्मा विरिडी किंवा पॅसिलोमायसिस (4 ग्रॅम प्रति किलो बीज) यासारख्या जैविक फंगीसाइड वापरू शकता.
हे जैविक घटक जमिनीतील मित्र जीवाणूंना प्रोत्साहन देतात व रोगकारक जीवाणूंना नष्ट करतात.
रायझोबियम आणि पीएसबी (Phosphate Solubilizing Bacteria) च्या साहाय्याने प्रक्रिया:

हरभरा एक फळीदार पीक असल्याने, रायझोबियम आणि पीएसबी (5 ग्रॅम प्रति किलो बीज) वापरून बीजांवर प्रक्रिया करावी. हे जीवाणू नत्र स्थिरीकरणात मदत करतात आणि फॉस्फरस उपलब्ध करतात.
बीज प्रक्रिया करताना प्रथम रायझोबियम आणि नंतर पीएसबी लावावे.

इंसेक्टीसाइड प्रक्रिया:
इमिडाक्लोप्रिड 48% (2 मिली प्रति किलो बीज) किंवा थायोमिथोक्साम 30 FS (5 मिली प्रति किलो बीज) यांचा वापर करून कीड प्रतिबंधन करता येईल.
बीज प्रक्रिया करण्याची पद्धत:
बीजांना पाणी लावू नका. वरील औषधे सूती कापडाने मिश्रण लावून प्रक्रिया करावी.
प्रक्रिया झाल्यानंतर 24 तास बीज वापरू नका. बीज प्रक्रिया झाल्यानंतर ती सावलीत ठेवावी आणि सुकू द्यावी.
बीज प्रक्रिया केल्याने हरभरा पिकाला चांगली उगवण क्षमता आणि रोग प्रतिकारशक्ती मिळते, जेणेकरून उत्पादन वाढण्यास मदत होते.