रबी हंगामातील कांदा पीक नियोजन कसे करावे

Question

Anshu Sharma · Answer

नमस्कार रबी हंगामात कांद्याचे पीक नियोजन प्रभावीपणे करण्यासाठी खालील पद्धतींचे पालन केले पाहिजे:

1. जमिनीची निवड आणि तयारी:
जमीन निवड: निचरा होणारी, मध्यम काळी माती किंवा लाल माती कांद्याच्या लागवडीसाठी उत्तम असते.
जमिनीची तयारी: जमिनीची चांगली नांगरट करावी आणि 2-3 कुळवाच्या मशागत करावी. त्यानंतर रोटावेटरने जमीन गुळगुळीत करावी.
जमिनीचा pH स्तर: 6.0 ते 7.5 च्या दरम्यान ठेवावा. जमिनीचा pH कमी असल्यास चुना टाकावा.
2. बीजांची निवड आणि बियाण्याची तयारी:
उत्तम जातींची निवड: नाफेड, फुले समर्थ, पुणे रेखा, भाग्यश्री, एन-53 यासारख्या जाती निवडाव्यात. या जाती लहान असतात आणि साठवण क्षमतेने उच्च असतात.
बियाणे प्रमाण: एका हेक्टरसाठी 8-10 किलो प्रमाणे बियाण्याची गरज असते.
बियाण्यांची प्रक्रिया: पेरणीपूर्वी 3 ग्रॅम कार्बेंडाझिम किंवा 2 ग्रॅम थिरम प्रति किलो बियाण्यावर प्रक्रिया करावी, जेणेकरून रोगांपासून संरक्षण मिळू शकेल.
3. पेरणी आणि रोपांची लागवड:
पेरणीची वेळ: पेरणीची योग्य वेळ ऑक्टोबरच्या मध्यात असते. पिकांची लागवड नोव्हेंबरच्या सुरुवातीला केली जाते.
आंतर अंतर: 15x10 सें.मी. अंतराने लागवड करावी.
तंत्र: रबी हंगामासाठी योग्य प्रकारे रुंद-सरी पद्धतीचा वापर करावा.
4. खत व्यवस्थापन:
सेंद्रिय खत: प्रति हेक्टर 20-25 टन शेणखत किंवा कंपोस्ट वापरावे.
रासायनिक खत: NPK 100:50:50 किलो प्रती हेक्टर या प्रमाणात द्यावे. यापैकी नत्र खताचे अर्धे प्रमाण पेरणीच्या वेळी, बाकीचे 30 दिवसांनंतर टप्प्याटप्प्याने द्यावे.
5. पाणी व्यवस्थापन:
सिंचन: रबी हंगामात 8-10 दिवसांच्या अंतराने पाणी द्यावे. पाण्याचा निचरा योग्य असावा, कारण कांदा पिकाला जास्त ओलावा सहन होत नाही.
थेंब सिंचन: पाणी व खत दोन्हीच्या वापरासाठी थेंब सिंचन उपयुक्त आहे.
6. आवश्यक फवारणी आणि रोग व्यवस्थापन:
कीड नियंत्रण: कांद्यावर थ्रिप्स, कांदाकुज इत्यादी कीडांचा प्रादुर्भाव होतो. यासाठी इमिडाक्लोप्रीड 5 मि.ली. प्रति लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.
रोग व्यवस्थापन: कांदा अळी, कांदा कुज अशा रोगांसाठी कार्बेंडाझिम किंवा मॅन्कोझेब वापरून फवारणी करावी.
7. तोडणी आणि साठवणूक:
तोडणी वेळ: कांद्याचे पिक 4-5 महिन्यांमध्ये तयार होते. पानांचा रंग पिवळसर झाल्यावर पिकाची तोडणी करावी.
साठवणूक: कांद्याची साठवण चांगल्या हवेशीर जागेत करावी, ज्यामुळे कांदा चांगला टिकतो.
8. बाजारपेठेचा अभ्यास:
मागणी आणि पुरवठा: बाजारपेठेतील मागणी, पुरवठा, आणि भावांचा योग्य अभ्यास करावा. कांद्याचे पीक तयार झाल्यावर त्याची योग्य किंमत मिळण्यासाठी नियोजन करणे आवश्यक आहे.
हे नियोजन केल्यास रबी हंगामातील कांद्याचे पीक चांगले उत्पादन आणि नफा देऊ शकते.