હળદર ની ખેતી કેવીરીતે થાય

Question

अनुराग गुप्ता · Accepted Answer

હળદર (Turmeric) ની ખેતી માટે વિશેષ ઘ્યાન આપવાની જરૂર છે, કારણ કે આ પૌધો વધુ ઉષ્ણકટિબીય પ્રદેશોમાં ભલાંથી વિકસે છે. અહીં હળદરની ખેતી માટેની પ્રાથમિક સૂચનાઓ છે:

જમાવટ અને જમીન:
હળદર માટે પોષક તત્વોથી ભરપૂર અને મજબૂત ભરાવાની જમીન યોગ્ય હોય છે. પંદર (pH) 5.5 થી 6.5 જેટલું પોસાય તે મીઠું અને દ્રાવક (loamy) જમીન સૌથી યોગ્ય માનવામાં આવે છે.
મરચું, ઘઉં, મકાઈ વગેરે જેવી અનાજ કે બિનજાંમાની પાકોની વચ્ચે સારા વિકાસ માટે છે.

બીજનો પસંદગી:
હળદર માટે કચુંબી (rhizome) વાવવાની હોય છે. જો તમારે ઊંચી ગુણવત્તાવાળી પાક પેદા કરવી હોય, તો સ્વચ્છ અને દૂરસ્થ કચુંબીનો ઉપયોગ કરો.
કચુંબી માટે, 1 એંકર માટે આશરે 500-700 કિલો કચુંબી ની જરૂર પડે છે.

વાવણીનો સમય:
હળદરનો સૌથી શ્રેષ્ઠ વાવણીનો સમય મન થાય છે જ્યારે માઘ અને ફેબ્રુઆરીની મોડી સિઝન શરૂ થાય છે. આ સમયે જમીન નમ અને મર્યાદિત તાપમાન (30-35°C) માટે અનુકૂળ રહેશે.

પંચાયિત અને ખાડા:
ખેતરમાં પાંદલ (rows) રાખવી જોઈએ. હળદરના પાવડા માટે દર ખાડાની વચ્ચે લગભગ 30-45 સેન્ટીમીટર દૂર રહેવું જોઈએ.
ખાડા ઊંડા કરી, આમાં કચુંબી વાવવું જોઈએ, લગભગ 5-8 સેન્ટીમીટર ઊંડા.

પાણી આપવું:
હળદર નમ જમીનમાં વહેંચાવવાનું પસંદ કરે છે, પરંતુ તેમાં યોગ્ય ત્રાવણ જાળવવું જરૂરી છે. અમુક સમય માટે પાણીની વધારે જરૂર હોઈ શકે છે, પણ જમીનમાં વધુ પાણી ન રહે તે માટે નિકાસ વ્યવસ્થા હોવી જોઈએ.
સાવચેત રહેવું જોઈએ કે વિમુક્ત પાણીની મદદથી રોગચાળો અને ફૂગને ઘટાડવાની શક્યતા છે.

ખુશ્બુ અને પોષક તત્વો:
ખાસ કરીને, નાયટ્રોજન, ફોસ્ફરસ અને પોટેશિયમ પોષક તત્વો ખૂબ મહત્વના છે. કૃષિ ખાતરો અને પોષક તત્વોનું યોગ્ય પ્રમાણ આપવું જોઈએ.
વાવણી બાદ ટૂંક સમયમાં એક કે બે મહિને પાક માટે વધુ ખાતરો આપવું.

કટાઇ:
હળદરનો પાક 8-10 મહિના પછી કાપવા માટે તૈયાર થાય છે. જ્યારે પાંજરા સુકાઈ જાય
ત્યારે હળદર તૈયાર હોય છે.
પાકની કટાઇથી પહેલા પાંજરા પલટાવવાની જરૂર પડે છે.
વિવિધ નુકસાનકારક જીવાતો અને રોગો:

મકાળિયા (fungus) અને સનેક ઇચ્છાઓ (pests) થવા માટે નિયંત્રણ માટે મોસમ અનુસાર સ્પ્રે કરો.